Quá nhiều “nội soi”

Phát biểu tại thảo luận về “Thương thương mại gỗ và sản phẩm gỗ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ” mới đây, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó chủ tịch tổng thư ký VIFOREST cho biết, ngoài khó khăn chung về chi phí đầu vào tăng cao trong khi sức mua của thị trường toàn cầu suy yếu trong cảnh xung quanh địa chính trị, chịu trách nhiệm tải biển và dịch vụ hậu cần, các doanh nghiệp (DN) chuyên ngành đang định đối mặt với quá nhiều quy tắc truy xuất nguồn gốc (Lacey Act, EUTR, VPA/FLEGT, EUDR, CITES, các loại chứng chỉ rừng FSC/PEFC/VFCS…), các rào cản này được xây dựng làm tăng chi phí sản xuất.

“Quá nhiều ‘nội soi’ gỗ và sản phẩm gỗ làm các vấn đề nhạy cảm về môi trường và các biện pháp phòng vệ thương mại…”, Tổng thư ký VIFOREST phải nói lên.

Đặc biệt, thương mại gỗ Việt Nam – Hoa Kỳ đang ẩn giấu một số bất ổn Chính phủ Hoa Kỳ đang cân nhắc việc áp dụng mức thuế đối ứng 46% đối với các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ, trong đó có mặt hàng gỗ.

Chia sẻ tại đàm đàm, bà Ashley Amidon, Giám đốc điều hành Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) cho biết, hầu hết các sản phẩm gỗ hàng có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao Việt Nam đang xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ đang là Chính phủ Hoa Kỳ điều tra theo Điều 232 của Đạo luật mở rộng thương mại của Chính phủ Hoa Kỳ.

Gần đây nhất là vào ngày 22/5 vừa qua, Liên minh Công ty thương mại gỗ cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn khởi động các sản phẩm gỗ cứng của Việt Nam (và DN của Trung Quốc, Indonesia), trong đó đưa ra báo cáo rằng các sản phẩm gỗ cứng của Việt Nam đã được Chính phủ Việt Nam hỗ trợ trước khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ và được bán với giá thấp hơn giá thành, điều này làm tổn hại đến các sản phẩm DN sản xuất tại Hoa Kỳ.

Mức phạt bị phạt đối với Trung Quốc là 474,2%; Indonesia 202,8%; và Việt Nam tăng tới 133,72%. Các sơ đồ tính toán có thể được áp dụng từ quý IV/2025 nếu quy trình điều chỉnh phát triển được tiết lộ đúng.

” DN Việt Nam cần theo dõi Đơn đăng ký tính thuế đặc biệt (SRA) do Bộ Thương mại Hoa Kỳ phát hành, dự kiến ​​vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8. Việc phản hồi đúng hạn có thể ảnh hưởng đến mức thuế cuối cùng được áp dụng…”, IWPA đại diện đưa ra lời khuyên.

Cân bằng cân bằng cân thương mại

Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành gỗ Việt Nam. Năm 2024 kim ngạch xuất khẩu ngành từ thị trường này đạt khoảng 9 tỷ USD, tăng 24% so với năm 2023. Các mặt hàng chính Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ bao gồm: đồ nội thất gỗ, ván gỗ, cửa gỗ và các sản phẩm thủ công công mỹ nghệ bằng gỗ.

Ở chiều ngược lại, năm 2024, Việt Nam nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ từ Hoa Kỳ đạt 316,36 triệu USD, tăng 32,9% so với năm 2023, sử dụng 11,2% tổng kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của cả nước. Ba mặt hàng chính Việt Nam nhập khẩu từ Hoa Kỳ gồm: gỗ xẻ, gỗ tròn và veneer (gỗ lạng).

“Có thể thấy, quy mô của thị trường, cả về khía cạnh Việt Nam xuất khẩu sản phẩm gỗ sang Hoa Kỳ và nhập khẩu nguyên liệu gỗ từ thị trường này có xu hướng mở rộng…”, Đại diện VIFOREST đánh giá.

Tiếp theo đoàn công tác của Bộ trưởng Bộ TN&MT Đỗ Đức Duy hát Hoa Kỳ hồi đầu tháng 6/2025, Phó Chủ tịch tổng thư ký VIFOREST, ông Ngô Sỹ Hoài cho biết, rất nhiều DN Việt Nam đi theo đoàn đã ký biên bản nhớ ghi nhập khẩu nguyên liệu, hàng hóa từ Hoa Kỳ để giảm xuất siêu của Việt Nam sang Hoa Kỳ, trong đó có các DN gỗ: Công ty Hoàng Hưng ký với đối tác Hoa Kỳ nhập khẩu 100 m3, 100 gỗ m3 trị giá 100 triệu USD, hay Công ty AKA ký nhập khẩu 100 triệu m3 các loại gỗ mỗi năm …

(Ông Trần Quang Bảo, Cục Trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm)

“Tất nhiên ký hiệu là một chuyện, và còn tùy thuộc tình hình thực tế, nhưng điều này khẳng định cam kết của phủ Chính phủ, DN Việt Nam trong việc nỗ lực cân bằng cân cân thương mại giữa 2 nước…”, ông Hoài phát biểu.

Chia sẻ rằng Chính phủ, Bộ trưởng các ngành tích cực phán đoán giảm rủi ro thuế, cải tiến bạch chuỗi cung ứng, cải thiện cân bằng thương mại giữa nước, ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ NN&MT) cho rằng bản thân các DN cần tăng cường nhập nguyên liệu từ Hoa Kỳ. By theo chia sẻ từ IWPA, người tiêu dùng Mỹ ngoài quan tâm đến giá cả, mẫu mã, họ còn quan tâm xem sản phẩm có sử dụng nguyên liệu từ Hoa Kỳ hay không.

“Khác với IWPA của Hoa Kỳ, VIFOREST của Việt Nam gần như đại diện cho các ngành gỗ của Việt Nam, từ nguyên liệu, nhập khẩu, xuất khẩu và bao gồm các ngành khác, các cơ quan quản lý nhà nước cam kết bên DN để hỗ trợ đồng hành, làm sao cung cấp thương mại, giao thương của 2 bên. Qua đó và thông qua Forest Trends, chúng tôi cũng mong muốn IWPA tiếp tục có những điều đó, hỗ trợ chúng tôi để kết thúc thương mại giữa hai nước…”, Cục trưởng Trần Quang Bảo bảy tỏ.

Có một số quan điểm chưa chuẩn về ngành gỗ Việt Nam
Ông Tô Xuân Phúc, Giám đốc điều hành Chương trình Chính sách thương mại tài chính lâm nghiệp, Tổ chức Forest Trends cho rằng, còn một số quan niệm chưa chuẩn xác về ngành gỗ Việt Nam.
Một rủi ro là gỗ nhập khẩu của Việt Nam sẽ chế độ xuất khẩu biến thể vào các thị trường lớn, nhưng thực tế hầu hết nhập khẩu dịch vụ thị trường nội địa; Và lượng nhập khẩu giảm đáng kể trong những năm qua;
Hải là ngành gỗ Việt Nam là trung tâm trung chuyển của Trung Quốc, trong khi kim ngạch nhập khẩu mỗi năm khoảng 1 tỷ USD tổng số; nguy cơ có thể nằm trong nhóm mảnh, đồ gỗ…, nhưng kim ngạch chỉ khoảng 200-300 triệu USD.
Ba là ngành gỗ Việt Nam mở rộng xuất khẩu gây nguy hại đến tài nguyên rừng Việt Nam, nhưng thực tế tại Việt Nam đã đóng cửa rừng tự nhiên. Gỗ tự nhiên trong nước không dùng để xuất khẩu. Đồ gỗ xuất khẩu là từ gỗ rừng trồng, cao su, gỗ nhập khẩu từ vùng địa lý tích cực.
Để hiểu đúng về ngành gỗ biến thể, Forest Trends cho rằng, các đơn vị liên quan cần cung cấp thông tin để hiểu về ngành gỗ có vai trò cực kỳ quan trọng nhằm giảm rủi ro và mở rộng thị trường. Cơ quan quản lý và hiệp hội ngành cần thay đổi phương pháp tiếp cận: Chủ động tiếp cận và cung cấp thông tin, tăng cường đối thoại, trao đổi thông tin với thị trường xuất khẩu và môi trường tổ chức, trực tiếp tham gia làm thành viên của các hiệp hội quốc tế.

(Theo Nhadautu.vn)